Een miskelk uit het bezit van de St.-Johannes de Doperparochie te Wijk bij Duurstede blijkt een interessante voorgeschiedenis te hebben.

De grotendeels vergulde, neogotische kelk, die jarenlang is gebruikt voor de eucharistievieringen in het Wijkse Ewoud en Elisabethgasthuis en daardoor buiten beschouwing bleef van inventarisaties van het kerkelijk kunstbezit, kwam terug naar de kerk toen in 2000 een tentoonstelling werd ingericht over de kerk en de parochie.

Dat de kelk van buitenlandse makelij was, was duidelijk. Een aangebracht zilvermerk wees hier al op. Maar van een maker en een jaartal was geen sprake.

Nu blijkt dat in het van 1844 tot 1894 bestaande atelier van Franz Xaver Hellner (1819-1901) in Kempen am Rhein nog negen soortgelijke miskelken zijn vervaardigd met een stervormige geprofileerde voet met een parelrand. Op het vlakke deel van de voet zijn acht voorstellingen gegraveerd van de symbolen van de vier evangelisten, de pelikaan die haar jongen voedt met haar eigen bloed, een adelaar met jongen en de feniks. Het achtste veld toont Golgotha met daarop een applicatie van een zilveren corpus. Een manchet met rozetten markeert de overgang naar de ronde, niet vergulde stam die onderbroken wordt door een nodus met spiraalsgewijs uitgevoerde gotische traceringen en binnen rotuli in email de initialen die per kelk kunnen verschillen. De kelk in Wijk bij Duurstede vertoont de initialen "Io"en "M", de naam Maria en een kruisje. Op andere kelken komt ook de combinatie "Io", "M" en "Jhesus" voor. Op de stam is binnen loofwerk in email de naam IHESUS CHRISTUS aangebracht. De conische cuppa wordt ondersteund door een ajour uitgevoerde tegencuppa met Franse lelies. Dit motief komt ook voor op de bijbehorende pateen en het kelklepeltje.

Deze kelken, waarvan er dus tien bekend zijn, werden gemaakt naar het voorbeeld van een kelk uit 1457 uit de collectie van de parochie St. Georg in Bocholt (D). Op bepaalde punten wijken de navolgingen af van het origineel. Zo was de manchet tussen voet en stam oorspronkelijk met kantelen vormgegeven in plaats van met rozetten. De email versiering op de stam is ook een neogotische toevoeging. Stam en cuppa van de neotische kelken zijn tevens ranker uitgevoerd dan het orginele exemplaar. Hellner restaureerde en reproduceerde overigens vaker middeleeuwse stukken of maakte er variaties op. Ook de monstrans van rond 1470 van deze parochie St. Georg werd door Hellner tweemaal nagevolgd.

De navolgingen van de kelk uit 1457 bevinden zich in Almelo, Boxtel, Cabauw, Grefrath-Oedt, Kempen-Tönisberg, Middelbeers, Niederkrüchten-Elmpt, Sint-Joost-ten-Noode en Viersen.