De oudste ramen in de St.-Martinuskerk te Spekholzerheide

De oudste ramen in de St.-Martinuskerk te Spekholzerheide bevinden zich in het zuidelijke transept, boven op de galerij. Stilistisch wijken deze ramen af van de overige gebrandschilderde ramen in deze kerk. Dit is te verklaren vanuit het feit dat deze ramen ouder zijn dan de overige ramen en bovendien ook ouder dan het muurwerk waarin zij zijn aangebracht. De ramen waren geplaatst in 1892 in het priesterkoor van de kerk zoals die werd opgeleverd in 1851. Dat verklaart ook de stijl; deze is niet zoals de overige vensters in neo-romaanse of neogotische stijl, maar in neo-renaissance stijl die aansloot bij het meer classicistisch vormgegeven oude kerkje. Bij de uitbreiding van de kerk in 1908, waarbij de gehele kerk een neo-romaans aangezicht kreeg, zijn de ramen in het zuidelijke transept aangebracht.
 

Schenking

In het rechter raam is een portret aangebracht van pastoor Wetzels. Hij werd priester gewijd in 1867 en vierde in 1892 zijn 25-jarig priesterfeest. Bij die gelegenheid werd dit raam geplaatst.Het andere raam, eveneens uit 1892 werd geschonken door de familie Kochs-Scheuren. Scheuren en Wetzels waren de eerste pastoors van de St.-Martinusparochie. 

Iconografie of beeldbeschrijving

De ramen bestaan van boven naar beneden beiden uit vier zones. Deze worden gescheiden door renaissancearchitectuur en cartouches. Het was gebruikelijk om in de beeldende kunst voorstellingen uit het Oude testament en uit het Nieuwe Testament te combineren. In boeken als het Speculum Humanae Salvationis, de Biblia Pauperum (bijbel voor de armen) en de Bible moralisée werden gebeurtenissen uit het Oude en Nieuwe Testament systematisch met elkaar in verband gebracht. Daarmee werd onderstreept dat het (joodse) Oude Testament en het (christelijke) Nieuwe Testament onverbrekelijk met elkaar verbonden zijn. Gebeurtenissen die in het Oude Testament werden verhaald zag men als vooruitwijzing naar het Nieuwe Testament. Gebeurtenissen die in het Nieuwe Testament beschreven werden, verklaarden op soms heel ingenieuze wijze verhalen uit het Oude. In deze geïllustreerde boeken werden de prenten ook gecombineerd tot twee- of drieluikjes. Deze dienden weer als voorbeeld voor de beeldende kunsten. We zullen dat ook terugzien in onze ramen. 

Bovenin de bekroning, in de rondboog zijn twee portretten van mannen met baarden. Omdat symbolen ontbreken is niet direct duidelijk wie zij moeten voorstellen. Een bezoek aan het nog bestaande glazeniersatelier Oidtmann in Linnich leverde naast zekerheid over de maker van deze ramen ook de namen van beide mannen op: Petrus en Jozef. Deze beide heiligen zijn behalve de patroonheiligen van de Rooms-katholieke kerk (Petrus als eerste paus en Jozef sinds paus Pius IX hem in 1870 heeft uitgeroepen tot beschermer) ook de naamheiligen van de pastoors aan wie de ramen de herinnering levend moesten houden: Petrus Jos. Hieronymus Scheuren (1851–1867)  en Johan Pet. Josephus WetzeIs (1867–1892).   
         

De hoofdscènes zijn beide Nieuw Testamentische scènes. Links is de vlucht naar Egypte uitgebeeld, en rechts de Annunciatie, de aankondiging van de engel aan Maria.

Daaronder zijn binnen een cartouche (omlijsting) twee prenten die uit de traditie van kunstenaar Albrecht Dürer lijken te komen. Onder de voorstelling van de Annunciatie is een prent aangebracht van de  Zondeval; Adam en Eva en de slang. De Annunciatie is dan het begin van de nieuwe heilsgeschiedenis waarbij Maria, de nieuwe Eva, de fouten van Eva hersteld. De voorstelling onder de Vlucht naar Egypte is minder duidelijk en ook het register met schetsen van atelier Oidtmann geeft hierover geen duidelijkheid. Het lijkt of er twee mensen worden weggezonden. We vermoedden dat het zou kunnen gaan om de wegzending van Hagar en Ismaël (Genesis 16-25). Ook zou het kunnen zijn dat de twee vooruit liepen op de rest van het reisgezelschap (de personen in de groep hebben hoeden op en een reisstaf bij zich). Daarbij zou het kunnen gaan om de terugkeer in het beloofde land. Zo zouden we Jezus als brenger van het nieuwe verbond kunnen zien  als de nieuwe Mozes. Die bracht het oude verbond  (de Tien Geboden) en leidde de Joden vanuit Egypte naar het Beloofde Land.

Onderin de ramen vinden we meer over de historie van de ramen zelf. Hierin zijn de portretten aangebracht van de pastoors Scheuren en Wetzels. De daarbij aangebrachte teksten verwijzen naar de schenking van de vensters.